Nikos Nikoletos

  Η Παρισινή Κομμούνα, αυτή η ημαρτημένη επιχείρηση επαναπροσδιορισμού της διαχείρισης του πολιτικού, έχει περιπέσει στη σφαίρα της λήθης, ή στην καλύτερη περίπτωση, αποτελεί ένα φιλολογικό ενδιαφέρον των αριστερών ταλμουδιστών, στον απόηχο της πτώσης των καθεστώτων του λεγόμενου «υπαρκτού σοσιαλισμού». Όπως σημειώνει ο Alain Badiou , την Κομμούνα, σήμερα, τη «θυμόμαστε ελάχιστα, τη θυμόμαστε πολύ αμυδρά». Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η Κομμούνα έχει αποτυπωθεί στο συλλογικό ασυνείδητο ως μια ήττα, ως μια αποτυχημένη εξέγερση. Κάτι τέτοιο δικαιολογείται τόσο από την έκβασή της, όσο και από τον ελάχιστο χρόνο ύπαρξής της. Για να αποδώσουμε ευσύνοπτα τον χαρακτήρα της Κομμούνας θα καταφύγουμε στον επαναστάτη και θεωρητικό του μαρξισμού, Λένιν, ο οποίος στην προσπάθειά του να θεμελιώσει μια «γνωσιοθεωρία της πολιτικής πράξης» επιστρέφει σε αυτήν, τόσο στην επανάσταση του 1905, όσο και πριν την επανάσταση του Οκτώβρη του 1917. Ο Λένιν χαρακτηρίζει την Παρισινή Κομμούνα ως «την μεγαλύτε...

  Μονοδιάστατος πολιτισμός και ο θάνατος του επαναστατικού υποκειμένου Από την εποχή του Αισχύλου, η τεχνική έχει απασχολήσει ελάχιστα τη σκέψη. Ίσως, η περίφημη φράση  πᾶσαι   τέχναι   βροτοῖσιν   ἐκ   Προμηθέως , να αποτελεί ένα γενεαλογικό άλλοθι για την θεωρησιακή αυτή απαξίωση. Όπως υποστηρίζει ο Κορνήλιος Καστοριάδης, «οι μεγάλοι και οι πιο ριζοσπαστικοί στοχαστές του παρελθόντος δεν δίστασαν μπροστά στην ανατροπή της παραδοσιακής οικογένειας και της εκπαίδευσης. Ένα μόνο δεδομένο αφήνουν όλοι αυτοί άθικτο, την ίδια την  τεχνολογία ». Το γεγονός ότι η τεχνολογία είναι μια διακριτική παρουσία, σχεδόν αθόρυβη, ένα μη διακοπτόμενο continuum, μες στην αργόσυρτη πορεία του ιστορικού γίγνεσθαι, την καθιστά μία οντότητα για την οποία σιωπούμε. Υπό αυτή την έννοια, θα μπορούσαμε να πούμε οτι αποτελεί κάτι το δεδομένο, το θεμελιωδώς δοσμένο, για τον άνθρωπο που στοχάζεται. Το δεδομένο της ύπαρξής της απορρέει από την ιδιότητά της ως πρόδηλης, ως προφανούς...

  Αναλογιζόμενοι αιφνιδίως την πανταχού παρουσία των τεχνολογικών αντικειμένων στη δημόσια σφαίρα της ύστερης Νεωτερικότητας, θα περιμέναμε ότι   το ερώτημα περί τεχνολογίας   θα συνιστούσε κορυφαία αφορμή για την πυροδότηση μίας διαρκούς διανοητικής αναζήτησης μεταξύ των φιλοσόφων. Ωστόσο, η τεχνολογία και η σημασία της για την ανθρώπινη ζωή παραμένει σε μεγάλο βαθμό μία ανεξερεύνητη θεωρητική περιοχή, υπό την έννοια ότι ο ιδεαλισμός της Δυτικής σκέψης και των ανθρωπιστικών επιστημών απορρίπτει τον λόγο περί τεχνολογίας ως λόγο αποκλειστικά τεχνικό που ουδεμία σχέση έχει με το τι συγκροτεί μία ανθρώπινη κοινωνία. Αυτή η άρνηση θετικής, δηλαδή συστηματικής ενασχόλησης με τον υλικό, τεχνολογικό κόσμο παρήγαγε κατά έναν παράδοξο τρόπο στις αρχές του προηγούμενο αιώνα μία κατάφωρα αρνητική θέαση της τεχνολογίας: την ουσιοκρατικού χαρακτήρα σύνδεση της νεωτερικής εποχής με την ήδη διαφαινόμενη τάση αυτονόμησης αυτού που αργότερα ονομάστηκε τεχνοεπιστήμη. Η κεντρική ιδέα περί ...

Στο έργο του  « Autonomous   Technology  (1977)» , ο Αμερικανός φιλόσοφος της τεχνολογίας Langdon Winner αναλύει εκτενώς την ιδέα της αυτόνομης τεχνολογίας, όπως αυτή διατυπώθηκε από συγγραφείς και φιλοσόφους, οι οποίοι εντάσσονται στην  «Ρομαντική   κοσμοαντίληψη » (Sayre, Lowy 1991: 26). Η προκλητική ιδέα της αυτόνομης ή αυτονομημένης τεχνολογίας έχει συνδεθεί με επιχειρήματα κατά τα οποία, η μοντέρνα τεχνολογία «έχει ξεφύγει από κάθε έλεγχο και ακολουθεί τη δική της τροχιά, ανεξάρτητα από οποιαδήποτε ανθρώπινη καθοδήγηση και παρέμβαση» (Winner 1977: 13). Ο άνθρωπος της νεωτερικότητας παρουσιάζεται καθόλα ανίκανος να ελέγξει την ξέφρενη πορεία της τεχνολογικής καινοτομίας, πορεία, που δημιουργεί συνθήκες οι οποίες τον υπερβαίνουν. Υπό αυτή την έννοια, η απάντηση στο ερώτημα του Paul Valery, για το αν το ανθρώπινο μυαλό μπορεί σε τελική ανάλυση να ελέγξει αυτά τα οποία το ίδιο δημιούργησε είναι αρνητική (Weaver 1970: 133,134). Τέτοιας φύσεως επιχειρήματα εμφανί...